Dâu tây là loại thực vận thân thảo, sống nhiều năm, thân ngắn, chồi được mọc ra từ nách lá. Chồi có khả năng phát triển thành thân bằng cách bò sát gốc hoặc phát hoa. Mỗi bụi có nhiều chồi nách nên có thể có rất nhiều chây mới hoặc có rất nhiều hoa. Dây tây là một loại cây khá đặc biệt khi quả thật chất chỉ là quả giả do đế hoa phình to mà hình thành trong khi đó quả thật nằm bên ngoài quả giả.
Nhiệt độ thích hợp cho quá trình sinh trưởng và phát triển của dâu tây là 20-30 độ C. Trong đó nhiệt độ tối ưu là 24 độ C. Thực chất dâu tây cần nhiệt độ thấp (24 độ C) nhưng lại phát triển tốt ở cường độ ánh sáng mạnh. Do đó vùng cao nguyên như Lâm Đồng là điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của cây dâu tây. Nếu cường độ ánh sáng thấp (thiếu ánh sáng) mức độ ra hoa của cây giảm đáng kể, thiếu nhiều cây có thế không ra hoa.
Ngày nay, cùng với sự phát triển của khoa học, kỹ thuật, đặc biệt là giao thương rộng khắp, nhiều giống dâu tây nhập nội mang hiệu quả kinh tế cao đã và đang được nhiều bà con trồng thành công. Điển hình như các giống dâu tây Mỹ, giống Newzealand, giống Akihime, và giống truyền thống LangbiAng. Giống dâu tây được nhân giống bằng 3 cách. Một là gieo từ hạt. Đây là cách thức để vận chuyển giống từ các nước trên thế giới như Mỹ, Newzealand,… về Việt Nam. Hai là nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật. Phương pháp này tạo ra một lượng giống đồng đều, số lượng nhiều, chất lượng tốt. Hiện đang là phương pháp đang được áp dụng rộng rãi nhất. Ba là tách chồi từ cây mẹ. Phương pháp này đảm bảo tỷ lệ sống cao, thích nghi tốt nhưng số lượng hạn chế và tốn nhiều công cũng nhưng không đảm bảo được nguồn bệnh (bệnh từ cây mẹ hoặc từ môi trường). Tuy nhiên đây lại là phương pháp rẻ tiền nhất nên cũng không ít bà con áp dụng để nhân giống theo nhu cầu gia đình.
Đất trồng dâu tây thường được ưu tiên là những vùng đất nhẹ, đất cát pha, bãi bồi ven sông. Yêu cầu đất phải thoát nước tốt và cần được xử lý kỹ trước khi trồng vì dâu tây là đối tượng của hầu hết các loại bệnh hại. Do đó trong sản xuất dâu tây bà con chú ý đến phương pháp phòng bệnh tổng hợp cho cây. Bà con cũng có thể tiến hành trồng thủy canh để đảm bảo chất lượng trái dâu và hạn chế bệnh hại. Tuy nhiên việc trồng thủy canh nói chung và trồng dâu tây thủy canh nói riêng đòi hỏi chi phí đầu tư rất cao.
Với dâu tây trồng trực tiếp ngoài đất, bà con nên lên líp 15-25cm để hạn chế bị ứ nước cho cây và khỏi bị thối trái. Giữa các líp, nên có lối đi khoản 30cm. Mật độ trồng khoảng 35-40cm (cây cách cây) như vậy khoảng 40000 -45000 cây/ha. Trồng thủy canh thì tùy mức độ đầu tư, thiết kế mà bà con chọn cách trồng cho phù hợp, tiết kiệm không gian đồng thời không quá dày làm cây bị thiếu ánh sáng dẫn đến năng suất thấp.
Khi cây được 6-7 tuần tuổi, lúc này cây bắt đầu ra hoa bói. Bà con nên ngắt bỏ các chùm hoa, cắt bỏ các ngó để cây tập trung cho việc sinh trưởng. Không nên để cây ra hoa và kết quả vào thời kỳ này vì như thế sẽ làm giảm sức sống của cây do quá trình phát dục quá sớm. Ngoài ra, với việc để quả bói đầu mùa còn quá sớm như vậy cũng làm giảm đáng kể chất lượng trái khi thu hoạch do cây chưa hoàn toàn thành thục. Kể cả sau khi cây đã trưởng thành nhưng khi sự sinh trưởng của cây còn hạn chế thì bà con cũng nên cắt bỏ bớt hoa, tỉa ngó để cân đối khả năng sinh trưởng của cây đồng thời với khả năng phát triển, nuôi trái. Nếu không có kế hoạch làm giống từ ngó (tách từ cây mẹ) thì bà con nên cắt bỏ triệt để ngay từ đầu nhằm tập trung dinh dưỡng tốt nhất cho sự phát triển của cây mẹ, đồng thời hạn chế sự phát triển của sâu bệnh. Ngoài ra, bà con cũng cần tỉa bỏ bớt thân trong gốc. Nên duy trì 3-4 thân/gốc để cây phát triển tốt hơn, bền hơn và duy trì được mật độ của vườn dâu.
Khi chuẩn bị lấy trái, bà con nên dùng trấu hoạc lá cây mục rải lên luốn để hạn chế trái tiếp xúc với đất nhằm bảo vệ trái đồng thời làm cho trái có hình dạng dễ nhìn, cân đối. Bà con cũng có thể dùng màn phủ nông nghiệp để phủ luống hạn chế sự phát triển của cỏ dại. Trong vườn dâu tây, độ ẩm luôn ở mức cao và lượng nước tưới gần như thường xuyên nên rất dễ làm cây bị úng nước, thối nhũn hay là môi trường lý tưởng cho sên, nhớt phát triển. Do vậy bà con cần vệ sinh thật tốt ruộng vườn, hạn chế các nơi trú ẩn và phát sinh của chúng.
Dâu tây là loại cây cho trái gần như quanh năm, do đó nhu cầu dinh dưỡng của cây dâu rất cao. Đặc biệt là cung cấp đủ các yếu tốt trung và vi lượng nhằm đảm bảo chất lượng trái dâu khi thu hoạch cũng như hạn chế bệnh hại cho cây. Khi làm đất, bà con nên bón nhiều phân chuồng (đã xử lý bằng Trichoderma) vì sau này rất khó bón phân chuồng cho cây mà chỉ có thể bổ sung bằng phân hữu cơ. Ngoài ra, việc cân đối hàm lượng NPK cũng là vấn đề quan trọng nhầm hạn chế bệnh hại. Chú ý bổ sung Canxi Nitrate cũng như vi lượng hàng tháng nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của cây. Chỉ có khi cây phát triển tối ưu, cân đối phân bón mới có thể hạn chế phần nào bệnh hại cho vườn dâu. Do đó việc bón phân cho dâu tây là hết sức quan trọng.
Chu kỳ kinh doanh của dâu tây thường là 2 năm, nếu chăm sóc tốt có thể được lâu hơn. Càng về sau rễ cây càng yếu do đó việc bổ sung các loại phân hữu cơ, kích thích rễ là rất cần thiết, bà con nên tiến hành định kỳ 2-3 tuần/lần.
Một số loại bệnh hại thường gặp trên dâu tây
Nhóm chính hút: Điển hình là nhện đỏ, bọ trĩ và rầy. Nhóm này phát triển gần như mọi thời điểm của cây, Chúng hút làm mất nhựa cây, giảm sức sống của cây đồng thời còn là vector gây nên virus cho cây. (Xem thêm tại https://thienlyfarm.com/bu-lach-virus-kham-hai-bau-bi-dua-hau/) Các thuốc thường dùng trong trường hợp này là Marshah, Confidor, Lanate,…) Liều dùng như trên bao bì.
Nhóm sên, nhớt: Chúng phát sinh khi vườn có độ ẩm cao, có nhiều lá nhà úa làm thức ăn và nơi trú ẩn. Thực chất chúng ăn lá non, thân non, vòi hoa,… chúng gây hại nghiêm trọng trên các vườn dâu. Bà con nên vệ sinh đồng ruộng, cố gắng giữa vườn thoáng, sạch để hạn chế nơi cư ngụ của chúng. Khi phát hiện vườn có sên nhớt bà con nên bắt, hoặc dẫn dụ bằng bẩy hoặc dùng thuốc Bolish để hạn chế chúng. Chưa có thuốc đặc trị.
Bệnh hại trên dâu tây: Do thời gian kinh doanh của cây dâu tây kéo dài hơn 2 năm nên gần như trên dâu tây có đầy đủ các loại bệnh hại. Trong đó có cả các bệnh do nấm và do vi khuẩn gây ra, do vậy việc cần làm là xây dựng qui trình quản lý bệnh hại tổng hợp trên cây, qua đó phun thuốc phòng bệnh hàng tuần để hạn chế bệnh hại. Chú ý an toàn cho người sản xuất và người tiêu dùng, hạn chế lạm dụng thuốc, nên luân phiên thay đổi thuốc để tránh bị kháng thuốc. Có thể tham khảo thêm tại https://thienlyfarm.com/benh-hai-cay-trong/
Kính chúc bà con có những vụ mùa bộ thu!