Lan hoàng thảo hạc vỹ có tên khoa học là Dendrobium Aphyllum thuộc dòng hoàng thảo Nobile. Thân non hướng lên sau đó trưởng thành cuối xuống dần và thòng xuống. Lá thoan, nhọn, hình mác. Hoa mọc thành cụm khoảng 1 – 2 hoa trên một cụm, hoa màu hồng nhạt. Cánh hoa trắng, bên trong hồng, môi hồng. Đôi lúc cũng gặp hoa hạc vỹ có môi hơi ngã màu vàng nhạt, cũng có thể pha một chút sắc tím. Nói chung, màu sắc cánh và lưỡi hoa có thể có biến đổi nhẹ tùy vào vùng cây sinh sống, điều kiện chăm sóc khi trồng tại vườn nhà cũng như phụ thuộc ít nhiều vào quá trình lai tạo tự nhiên. Nhưng dẫu sao thì đặc điểm thân, lá và hoa của hoàng thảo hạc vỹ cũng mang nét đặc trưng riêng mà không thể lẫn vào loài nào khác.
Thân và lá lan hạc vỹ
Hoàng thảo hạc vỹ rụng lá vào mùa thu nhưng mãi đến tháng 3 – 6 âm lịch mới ra hoa. Nhưng từ cấu trúc thân và lá của hoàng thảo hạc vỹ cũng là một nét đẹp tự nhiên. Giỏ lan hạc vỹ khi sinh trưởng và phát triển tốt (chưa phải mùa hoa) cũng là một dạng cây xanh trang trí tuyệt vời. Ngoài ra, thành phần trong lan hạc vỹ còn có dược tính. Do đó không ít người dân hay dùng lan hạc vỹ đẻ trị ho, đau học, bỏng,… Như vậy lan hoàng thảo hạc vỹ hơn hẳn một loại lan mà chúng còn là cây xanh trang trí hay cây thuốc trong khu vườn nhà bạn.
Trong tự nhiên, lan hoàng thảo hạc vỹ phân bố ở các khu vực núi cao, có khí hậu ôn đới như vùng rừng Tây Bắc, Lâm Đồng, Lào, Mianma,… Ở rừng Tây Bắc Việt Nam hoa lan hạc vỹ có nhiều hình thái trong đó nổi bậc là hình thái cánh hoa hồng, lưỡi hoa hồng nhạt, có tia. Đây là loại lan mà nhiều người chơi gọi là hạc vỹ thiên cung.
Hạc vỹ thiên cung
Ở miền Nam, Hạc Vỹ thường có thân rất dài và rất mảnh, đường kính thân chỉ bằng 1/3 đến ½ thân giả hạc, lá cũng nhỏ và mỏng. Hoa chỉ mọc trên những đốt trụi lá, mỗi cụm hoa có từ 1 đến 3 hoa màu tím nhạt, cánh môi trắng có nhiều lông mịn, phía trong cánh môi có những đường gân ngang màu tím đậm. Trong điều kiện tự nhiên, cây rụng hết lá vào mùa thu nên ra hoa đồng loạt trên các đốt. Thân Hạc Vỹ rất dài nên khi hoa nở tập trung sẽ tạo thành một khóm hoa lớn tha thướt như đuôi hạc, có lẽ cũng vì thế chúng còn được gọi là Đại Ý Thảo mặc dù thân rất mỏng manh.
Hoàng thảo hạc vỹ thuộc dòng Nobile thân thòng nên vào mùa rụng lá của cây chúng ta không cần cung cấp dinh dưỡng mà chỉ cung cấp một lượng nước nhỏ đủ để cây không bị héo là được. Khi điều kiện trồng khô, nắng nóng xu hướng thân cây và lá sẽ nhỏ lại nhưng kiểu kết cấu thân, lá thì không đổi. Ngược lại, điều kiện ẩm ướt, nhiệt độ mát mẻ phù hợp thì thân và lá to, dài hơn. Hoa vì thế cũng to hơn một chút.
Hoàng thảo hạc vỹ thích hợp gép dớn bảng, gỗ lũa, vú sữa, hay trồng chậu để nghiên. Nên thay chậu, sang chậu vào mùa rụng lá của cây để tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của chồi non. Hạc vỹ cũng không thích ánh sáng trực tiếp, nhiệt độ cao. Khi nhiệt độ càng cao cây càng chậm nở hoa và có thể không nở hoa khi nhiệt độ quá 35 độ C.
Đôi điều chia sẻ, mong nhận được góp ý của anh chị em!
